MountainsGreece

Πεζοπορία στον Τόρνο Ευρυτανίας

Λίγο νοτιότερα από το Καρπενήσι, ανάμεσα από τα ελατοσκεπή δάση της Ευρυτανίας, βρίσκεται το χωριό Τόρνος. Τον χειμώνα έχει λιγοστούς κατοίκους- μόνο το καλοκαίρι αλλάζουν οι ρυθμοί του, εξαιτίας των επισκεπτών και των ανθρώπων που επιστρέφουν στη γενέτειρά τους για λίγες μέρες. Βρίσκεται πολύ κοντά στο Παναιτωλικό, στους πρόποδες του βουνού Τριανταφυλλιά.

Η πρώτη εικόνα που αντικρίζει κανείς γύρω από το χωριό είναι οι πεζούλες, οι οποίες διατηρούνται μέχρι και σήμερα. Μαρτυρούν ξεκάθαρα ότι οι άνθρωποι παλαιότερα μοχθούσαν για να τα βγάλουν πέρα. Μπορεί σήμερα να θεωρούμε την τροφή ως κάτι το αυτονόητο, αλλά τότε τα πράγματα ήταν τελείως διαφορετικά. Το ρέμα του Τόρνου, με το ομώνυμο φαράγγι του, ξεκινάει από το όρος Τριανταφυλλιά, περνάει από την κάτω πλευρά του χωριού και στην πορεία του καταλήγει στο ρέμα της <<Μαύρης Σπηλιάς>>. Τα λιγοστά αμπέλια που έχουν απομείνει, θυμίζουν ότι σε αυτό το μέρος κάποτε έβγαινε ένα γευστικό κρασί. Σήμερα, οι περισσότερες πεζούλες χορταριάζουν· παρ’ όλα αυτά υπάρχουν κάποιοι που συνεχίζουν ακόμη να καλλιεργούν.

Κάνοντας μια βόλτα στα στενά του χωριού, καταλαβαίνει κανείς γιατί χτίστηκε σε αυτό το σημείο- παντού υπάρχουν νερά, μικρά ρυάκια και καταρράκτες που προσφέρουν εύκολα νερό στους κατοίκους. Μερικά σπίτια έχουν κυριολεκτικά τις πηγές και τους καταρράκτες έξω από την αυλή τους! Τα έλατα και τα φυλλοβόλα δέντρα, όπως τα πλατάνια και οι καστανιές, αγκαλιάζουν τα σπίτια και ολοκληρώνουν το πανέμορφο τοπίο.

Υπάρχει κάτι ακόμη όμως, που κάνει τον επισκέπτη να νιώθει όμορφα σε αυτό το μέρος… Μέσα στο χωριό και περιμετρικά του, υπάρχουν σηματοδοτημένα μονοπάτια που προσφέρονται για πεζοπορικές διαδρομές. Είναι να απορεί κανείς πώς σε ένα τέτοιο μέρος, το οποίο δεν διαθέτει ξενοδοχείο και χώρους εστίασης ώστε να προσελκύει εύκολα τον τουρισμό, κάποιοι αποφάσισαν να αναδείξουν την φύση και τις ομορφιές της. Χωρίς καμία χρηματοδότηση και με προσωπικό κόπο, μια μικρή χούφτα ανθρώπων έκανε την σηματοδότηση και συνεχίζει να συντηρεί τα μονοπάτια αυτά. Αυτό σίγουρα δεν το βλέπουμε συχνά στην Ελλάδα και δείχνει την καλή θέληση και την ανιδιοτέλεια ορισμένων ανθρώπων.

Με αφετηρία την κεντρική πλατεία του χωριού, ξεκινούν τα περισσότερα μονοπάτια για τα πιο επισκέψιμα σημεία της περιοχής. Ένα από τα μονοπάτια οδηγεί στο φαράγγι <<Μικρό Πάντα Βρέχει>>. Μπορεί κανείς να σκεφτεί ότι η ονομασία αυτή δόθηκε για να τραβήξουν την προσοχή από το πασίγνωστο φαράγγι <<Πάντα Βρέχει>> που βρίσκεται κοντά στο χωριό Ροσκά, όμως δεν είναι έτσι- το <<Μικρό Πάντα Βρέχει>> είναι όντως το αδερφάκι του μεγαλύτερου φαραγγιού και είναι εξίσου όμορφο. Βρίσκεται στο ρέμα που κατηφορίζει από την τοποθεσία <<Μαύρη Σπηλιά>> κοντά στο μοναστήρι του Προυσού. Τα στενά βράχια και το νερό που τρέχει από ψηλά, σου δίνουν την αίσθηση της βροχής. Μπορεί κανείς να περπατήσει με άνεση μέσα στο φαράγγι και να επιστρέψει λίγο παραπάνω, στο σημείο που βρίσκεται μια γέφυρα, ακολουθώντας τον δασικό δρόμο.

Από το σημείο που βρίσκεται το <<Μικρό Πάντα Βρέχει>>, μπορούμε να επισκεφτούμε και το φαράγγι του Τόρνου. Για να το δει κανείς, θα πρέπει να ακολουθήσει το ποτάμι προς τα κάτω και θα το συναντήσει στα δεξιά του. Αν αποφασίσει κάποιος να το εξερευνήσει από την πάνω πλευρά του φαραγγιού, θα πρέπει να κάνει ραπέλ (καταρρίχηση). Υπήρχαν δύο σημεία στα οποία χρειαζόταν να κάνουμε ραπέλ και επίσης λόγω των περσινών βροχών στο ένα σημείο έπεσε ένας βράχος και το ύψος του μειώθηκε. Κάθε χρόνο, ανάλογα με τις βροχές που πέφτουν, τα φαράγγια μπορεί να αλλάξουν όψη. Καλύτερο είναι να πάει κανείς από την κάτω πλευρά, όπου μπορούμε να περπατήσουμε μέχρι το σημείο που ο ψηλός καταρράκτης κλείνει την δίοδο και να επιστρέψουμε από την ίδια διαδρομή. Το φαράγγι του Τόρνου έχει πολλά στενά περάσματα, με ιδιαίτερα πετρώματα και σχήματα στα τοιχώματά τους. Αν φτάσει κανείς στο σημείο που ενώνεται με το ρέμα της <<Μαύρης Σπηλιάς>>, δύσκολα θα αποφύγει τον πειρασμό να το διασχίσει.

Στην κεντρική πλατεία του χωριού υπάρχει μια μεγάλη εκκλησία και ακριβώς δίπλα λειτουργεί το καφενείο του συλλόγου της περιοχής. Από το Πάσχα και μετά, ανοίγει μόνο τα σαββατοκύριακα με εξαίρεση τον μήνα Αύγουστο που λειτουργεί καθημερινά. Τον χειμώνα μπορεί κανείς να κατασκηνώσει άνετα στην κεντρική πλατεία, ενώ υπάρχει κι ένα μικρό υπόστεγο σε περίπτωση βροχόπτωσης. Κατά την παραμονή μας στο χωριό οι κάτοικοι μας έδειξαν ένα μέρος για να στήσουμε τις σκηνές μας, το οποίο ήταν πολύ κοντά στα σπίτια, πάνω σε μια πεζούλα. Νερό υπάρχει άφθονο παντού, οπότε δεν χρειάζεται να έχουμε προμηθευτεί από πριν. Οι κάτοικοι έχουν τυπώσει και έναν χάρτη με τα μονοπάτια της περιοχής, ο οποίος προσφέρεται δωρεάν στο καφενείο του χωριού.

Σε αρκετά κοντινή απόσταση υπάρχουν τα χωριά Καστανιά και Προυσός. Ο Προυσός προτείνεται για να αγοράσουμε τοπικά προϊόντα και φαγητά. Μετά τον Τόρνο ο δρόμος συνεχίζει ανατολικότερα προς τα χωριά Πρόδρομος και Ροσκά.

Αντικρίζοντας την γύρω περιοχή μπορούμε να δούμε καθαρά τον ορεινό όγκο της Χελιδόνας, ενώ ανατολικά διακρίνεται το αλπικό τμήμα της Τριανταφυλλιάς. Η ψηλότερη κορυφή του δεν φαίνεται από το χωριό, διότι βρίσκεται λίγο πιο πίσω από αυτό. Προς το όρος Τριανταφυλλιά μπορούμε να ανηφορίσουμε από τρία διαφορετικά μονοπάτια, τα οποία όμως συναντιούνται λίγο πιο ψηλά. Η πιο σύντομη διαδρομή ξεκινάει από το μονοπάτι Β το οποίο βρίσκεται στην πάνω πλευρά του χωριού. Οι περισσότεροι επισκέπτες επιλέγουν να κάνουν μια κυκλική διαδρομή, ούτως ώστε να δούνε περισσότερα μέρη του βουνού. Όσοι προτιμούν να περπατάνε κοντά σε κορυφογραμμές, καλό είναι να επιλέξουν το μονοπάτι Ε. Εμείς επιλέξαμε να ανέβουμε από το μονοπάτι Β και να επιστρέψουμε από το μονοπάτι Η, το οποίο σε ορισμένα σημεία ήταν πολύ απότομο κι η οργιώδης βλάστηση είχε αρχίσει να το κλείνει.

Φτάνοντας στο αλπικό κομμάτι του βουνού, είναι πολύ εύκολο να καταλάβουμε προς τα που πρέπει να κινηθούμε για να πάμε ως την κορυφή. Η θέα από την κορυφογραμμή είναι πολύ όμορφη. Μπορούμε να δούμε το μεγαλύτερο μέρος του Παναιτωλικού, την Χελιδόνα, την Καλιακούδα και την κορυφή Πλατανάκι, καθώς και την λίμνη Τριχωνίδα. Κοντά στην κορυφή, τον μήνα Αύγουστο, φυτρώνουν αρκετά μανιτάρια τα οποία και μαζεύουν οι κάτοικοι του χωριού.

Πληροφορίες για τα μονοπάτια

Τα περισσότερα μονοπάτια ξεκινούν από το κέντρο του χωριού, ή πολύ κοντά σε αυτό. Τα πιο ήπια είναι τα παρακάτω:

Το μονοπάτι Α κάνει μια κυκλική διαδρομή κάτω από το χωριό, περνώντας από αρκετούς καταρράκτες, από ένα όμορφο πλατανόδασος κι από ένα μύλο. Προτείνεται για όλους, ακόμη και για μικρά παιδιά.

Ένα ακόμη ήπιο μονοπάτι είναι το Δ, το οποίο οδηγεί στο <<Μικρό Πάντα Βρέχει>>. Στο πρώτο κομμάτι του θα πρέπει να είμαστε λίγο προσεκτικοί, γιατί περνάει από μια σάρα. Μονάχα το τελευταίο του κομμάτι ίσως προβληματίσει ορισμένους γιατί είναι λίγο απότομο, αλλά όχι επικίνδυνο.

Το μονοπάτι Β βρίσκεται στο πάνω μέρος του χωριού και ξεκινάει από την άσφαλτο. Στην αρχή κατευθύνεται direct προς το δάσος και είναι αρκετά απότομο. Μετά από λίγη ώρα περπατήματος φτάνουμε σε έναν δασικό δρόμο, ο οποίος κατευθύνεται στην τοποθεσία <<Μεγάλη Βρύση>>. Εδώ θα βρούμε νερό από μια πετρόχτιστη πηγή, η οποία έχει νερό όλο τον χρόνο. Κοντά στην πηγή υπάρχει μια στάνη, με κατσίκες και αρκετά σκυλιά. Τα σκυλιά γαβγίζουν, αλλά δεν είναι μεγαλόσωμα και επιθετικά όπως τα ποιμενικά που βρίσκονται σε άλλα βουνά και συνήθως είναι κάποιος από τους κτηνοτρόφους στο βουνό, οπότε δεν αποτελούν κίνδυνο. Μετά τη <<Μεγάλη Βρύση>> μπαίνουμε ξανά σε μονοπάτι και μετά από λίγη ώρα περπατήματος βγαίνουμε πάλι σε δασικό δρόμο. Στο τέλος του δασικού δρόμου υπάρχει μια δεύτερη στάνη. Από εκεί συνεχίζει το μονοπάτι, το οποίο είναι το τελευταίο μέρος της διαδρομής, που μας βγάζει στο αλπικό σημείο και στην κορυφή.

Το μονοπάτι Η μπορούμε να το ακολουθήσουμε είτε από τη <<Μεγάλη Βρύση>> και να πάμε προς την τοποθεσία με τα υπεραιωνόβια έλατα, τις Μαντουλάκες, είτε να βγούμε έξω από το χωριό ακολουθώντας τον ασφάλτινο δρόμο προς το χωριό Καστανιά και να το βρούμε στο δεξί μας χέρι, πριν τη μεγάλη φουρκέτα με τον καταρράκτη του Χαλικορέματος. Αν ανεβούμε από εδώ καλό είναι να γνωρίζουμε ότι η κλίση είναι πολύ μεγάλη και η διαδρομή είναι αρκετά κουραστική.

Το μονοπάτι Ε, διασχίζει ένα μέρος της κορυφογραμμής του Ξεροβουνίου και καταλήγει στο ίδιο σημείο που φτάνει και το μονοπάτι Β. Προσοχή!- εάν δεν ακολουθήσουμε το μονοπάτι Ε από την αρχή, αλλά πάμε να το βρούμε στο γυρισμό από την κορυφή, το σημείο από το οποίο αρχίζει δεν είναι εμφανές και θα πρέπει να το αναζητήσουμε αφού δούμε πρώτα ένα εικόνισμα μέσα στο μονοπάτι Β.

Η σηματοδότηση είναι πολύ καλή, αλλά εάν πάμε εποχή που το βουνό έχει πολλά χιόνια και δεν γνωρίζουμε καθόλου την περιοχή είναι πολύ πιθανό να μην δούμε πολλά σήματα, αφού που τα περισσότερα βρίσκονται χαμηλά επάνω σε πέτρες. Σε κάθε περίπτωση, καλό είναι να έχουμε μαζί μας ένα χάρτη της περιοχής.

tornosnature.blogspot.gr

www.tornos.gr

κείμενο – φωτογραφίες: Πάνος Μπαμπαλούκας
επιμέλεια κειμένου: Έλλη Κουρμουλή

Σχετικά άρθρα

Δάσος Σκιρίτιδας Βλαχοκερασιά

mountainsGreece

Βουτσικάκι Αγράφων

mountainsGreece

Κορυφή Γκριμπίνι – Ολίγυρτος

mountainsGreece