Το φαράγγι της Σαμαριάς βρίσκεται στο νομό Χανίων, στην δυτική Κρήτη. Με μήκος 16 χιλιόμετρα, συμπεριλαμβάνεται στα μεγαλύτερα της Ευρώπης, ενώ η φυσική ομορφιά, αλλά και η φήμη του, προσελκύουν κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες.
Στην ευρύτερη περιοχή βρίσκουν καταφύγιο τρία είδη αμφιβίων, 11 ερπετά, 200 περίπου είδη ορνιθοπανίδας και 32 θηλαστικά- ανάμεσα τους, ο διάσημος κρητικός αίγαγρος, ο οποίος αριθμεί χιλιάδες άτομα στα Λευκά Όρη και μέσα στο φαράγγι. Ζει σε απότομες πλαγιές ενώ συχνά κάνει την εμφάνιση του στο εγκαταλειμμένο χωριό Σαμαριά. Οι κλίσεις που μπορεί να ανέβει ένας αίγαγρος αλλά και η ταχύτητα κίνησης του στα βράχια εντυπωσιάζει.
Άλλο ένα θηλαστικό της περιοχής είναι ο σπάνιος αγριόγατος, ο οποίος θεωρούνταν εξαφανισμένος ως το 1996, όταν ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Perugia κατάφεραν να πιάσουν ένα ζωντανό και να το μελετήσουν.
Από τα πιο χαρακτηριστικά πτηνά της περιοχής είναι ο γυπαετός, με άνοιγμα φτερών ως 2,80 μ., ο οποίος συναντάται στα περισσότερα φαράγγια του νησιού. Το εντυπωσιακό αυτό αρπακτικό τρέφεται με κόκαλα τα οποία ρίχνει από μεγάλο ύψος ώστε να σπάσουν μέχρι να μπορεί να τα καταπιεί. Στη Σαμαριά, είναι ορατά μόνο κοντά στο οροπέδιο του Ομαλού, ενώ για να τα θαυμάσει κάποιος από κοντά πρέπει να ανεβεί αρκετά ψηλά και να διαθέτει κιάλια.
Πλούσια είναι και η χλωρίδα της περιοχής. Στην περιοχή των Λευκών Όρεων υπάρχουν 25 τοπικά ενδημικά είδη, καθώς και 97 είδη που συναντώνται μόνο στην Κρήτη (για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το www.samariagorge.eu). Χαρακτηριστικά είναι και τα κυπαρίσσια, που καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος του δάσους, με τα μεγαλύτερα σε μέγεθος να βρίσκονται στην τοποθεσία Άγιος Νικόλαος.
Τα Λευκά Όρη αποτελούνται από ασβεστολιθικά πετρώματα, μάρμαρα και δολομίτες. Για να δημιουργηθούν τα σπήλαια και τα φαράγγια χρειάστηκαν εκατομμύρια χρόνια, ενώ αμέτρητες γεωλογικές αναταράξεις έφεραν στην επιφάνεια της γης τα βράχια που βλέπουμε σήμερα. Ακόμη και στις μέρες μας, τα βουνά της Κρήτης συνεχίζουν να ψηλώνουν με αργό ρυθμό.
Περίπου στη μέση της διαδρομής βρίσκεται το χωριό Σαμαριά. Σήμερα είναι ερειπωμένο και λειτουργεί ως σταθμός ξεκούρασης. Οι τελευταίοι κάτοικοι του- κυρίως αγρότες και ξυλοκόποι- το εγκατέλειψαν γύρω στο 1962, όταν η περιοχή ανακηρύχθηκε Εθνικός Δρυμός. Τόσο το χωριό όσο και το φαράγγι πήραν το όνομα τους από την εκκλησία Οσία Μαρία, στο νότιο κομμάτι.
Προτεινόμενες διαδρομές
Το φαράγγι μπορεί να το περπατήσει κανείς είτε από το οροπέδιο Ομαλού (τοποθεσία Ξυλόσκαλο) ή αντίστροφα από την Αγία Ρουμέλη. Στην πρώτη περίπτωση υπάρχουν λεωφορεία που ξεκινούν από τα Χανιά για φαράγγι Σαμαριάς, καθημερινά από το πρωί μέχρι και το μεσημέρι. Το εισιτήριο για το λεωφορείο κοστίζει γύρω στα 6 ευρώ. Από την Αγία Ρουμέλη γυρνάμε αναγκαστικά με καραβάκι, το οποίο μας πάει μέχρι τα Σφακιά και από εκεί παίρνουμε ξανά το λεωφορείο για Χανιά.
Οι περισσότεροι επισκέπτες προτιμούν να κατεβούν το φαράγγι ξεκινώντας από ψηλά (τοποθεσία Ξυλόσκαλο) με κατεύθυνση τη θάλασσα- αυτό σημαίνει ότι η πεζοπορία γίνεται μαζί με πολλά άτομα, που δημιουργούν συνωστισμό στο μονοπάτι. Η κατάβαση διαρκεί περίπου πέντε ώρες.
Εάν ο χρόνος και οι δυνάμεις σας το επιτρέπουν μπορείτε να διασχίσετε το φαράγγι αντίστροφα, από την θάλασσα προς το βουνό. Σε αυτή την περίπτωση, η πεζοπορία διαρκεί περίπου δύο ώρες περισσότερο, αλλά θα έχετε την ευκαιρία να διασχίσετε το πρώτο τμήμα της διαδρομής μακρυά από τα πλήθη. Για πολλούς το ομορφότερο τμήμα της διαδρομής είναι οι “πόρτες”, κοντά στην Άγια Ρούμελη, όπου το φαράγγι έχει πλάτος τέσσερα μέτρα.
Σε γενικές γραμμές το μονοπάτι είναι εύκολο και καλά σηματοδοτημένο, ενώ κατά τη διάρκεια της διαδρομής θα συναντήσετε πολλές πηγές, τουαλέτες και χώρους ξεκούρασης. Σε περίπτωση ανάγκης, μουλάρια μπορούν να μεταφέρουν κάποιον έξω από το φαράγγι. Η απόσταση που διανύει ο πεζοπόρος μέσα στο φαράγγι είναι 13 χιλιόμετρα, ενώ ένας στενός δρόμος χωρίς αυτοκίνητα- μήκους 3χλμ- συνδέει το φαράγγι με την Αγία Ρούμελη.
Γενικές πληροφορίες
Η είσοδος στο φαράγγι κοστίζει 5 ευρώ. Κατά την είσοδό μας πληρώνουμε και παίρνουμε το εισιτήριο, το οποίο και κρατάμε μέχρι την έξοδο, όπου γίνεται ξανά έλεγχος εισιτηρίων και μας το ακυρώνουν. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζεται ότι δεν έχει μείνει κανείς μέσα στο φαράγγι. Η νυχτερινή παραμονή στον Εθνικό Δρυμό απαγορεύεται, όπως και το άναμμα φωτιάς, η κοπή λουλουδιών, η κολύμβηση στα ρέματα και βέβαια το κυνήγι. Για να κινηθούμε έξω από το μονοπάτι απαιτείται έγγραφη άδεια από τη Διεύθυνση Δασών Χανίων. Το φαράγγι είναι επισκέψιμο από την 1η Μαϊου μέχρι και τις 31 Οκτωβρίου. Τον χειμώνα, η πεζοπορία απαγορεύεται, καθώς η αυξημένη ροή υδάτων και οι συχνές κατολισθήσεις θέτουν σε κίνδυνο τη σωματική ακεραιότητα των επισκεπτών.
Κατασκήνωση
Η κατασκήνωση δεν επιτρέπεται στο φαράγγι, όμως στην Αγία Ρουμέλη υπάρχει χώρος για ελεύθερη κατασκήνωση, στο σημείο όπου το ποτάμι συναντά τη θάλασσα. Η σκιά των πεύκων, η βρύση και η ντουζιέρα στο δασάκι διευκολύνουν την παραμονή μας. Εντούτοις, πρέπει να γνωρίζουμε ότι η ελεύθερη κατασκήνωση δεν επιτρέπεται και γίνεται με την ανοχή των ντόπιων. Υπάρχει πάντα η περίπτωση να καλέσει κάποιος την αστυνομία. Πάντως, κατά την τελευταία μας επίσκεψη, υπήρχαν κατασκηνωτές που φαίνονταν να βρίσκονται μέρες εκεί. Σε κάθε περίπτωση, η κατασκήνωση γίνεται με δική μας ευθύνη και πάντα με σεβασμό στο περιβάλλον.
Το μόνο μελανό σημείο στην περιοχή είναι το σημείο συγκέντρωσης των σκουπιδιών , λίγο πιο πάνω από το δασάκι, αλλά και ο σωρός μπάζων δίπλα στο δρομάκι που οδηγεί στο φαράγγι (ελπίζουμε ότι είναι πρόχειρα εκεί και ότι θα απομακρυνθούν).
Πλοία για Κρήτη
Κάθε βράδυ στις 9μ.μ. αναχωρεί πλοίο από Πειραιά για Χανιά και φτάνει στην Κρήτη στις 5.30 το πρωί, με τα εισιτήρια να ξεκινούν από 35 ευρώ. Τα πλοία δένουν στο λιμάνι της Σούδας και από εκεί μπορεί κανείς να πάει στα Χανιά με ταξί η αστικό λεωφορείο. Τα λεωφορεία βρίσκονται ακριβώς έξω από το πλοίο (τιμή εισιτηρίου 1,5 ευρώ). Για να μεταβούμε στον σταθμό ΚΤΕΛ Χανίων κατεβαίνουνε στο τέρμα της διαδρομής. Από εκεί, το αμαξοστάσιο απέχει περίπου πέντε λεπτά με τα πόδια.